Zabójstwo na prośbę ofiary

 

Zabójstwo jest zawsze zabójstwem,

bez względu na motywy i okoliczności.

Lew Tołstoj

 

Sąd Okręgowy w Gdańsku ogłosił w piątek, 04.08.2017 r. wyrok w głośnej sprawie 17-letniej Agaty G. z Wejherowa.

Jej zwłoki znaleziono w lutym 2015 r. w parku w Brzeźnie w Gdańsku. W „samobójstwie” młodej dziewczyny pomagały jej dwie przyjaciółki, co potwierdziły zgromadzone w trakcie śledztwa dowody. Na jej ciele ujawniono ranę kłutą brzucha zadaną przez osobę trzecią, wykluczając własnoręczne odebranie sobie życia.

SO w Gdańsku skazał 19-letnią Wiktorię M. na 11 lat pozbawienia wolności.

Nakazał także zapłatę zadośćuczynienia w wysokości 100 000 zł za zabójstwo swojej koleżanki a Aleksandrę M., pomagającą Wiktorii w zacieraniu śladów, na rok więzienia w zawieszeniu na 4 lata. Wyrok nie jest prawomocny. Sędzia przewodniczący podkreślił precedensowość tej sprawy i jej wyjątkowy charakter. Agata G. chciała umrzeć i uzyskała od swojej przyjaciółki specyficzny rodzaj pomocy w samobójstwie – w formie zabójstwa.

 

Biorąc pod uwagę motywację sprawców możemy wyróżnić określone typy zabójstw:

› na tle seksualnym,
› z motywów urojeniowych,
› z motywów ekonomiczno-rabunkowych,
› z zemsty,
› z poczucia krzywdy i urazy,
› z poczucia zagrożenia, lęku.

W większości przypadków zabójstwa nie są planowane, a ofiary nie zgadzają się na dokonanie na nich aktu przemocy.

Dość nietypowe są więc zabójstwa na życzenie ofiar, które z różnych powodów chcą swojej śmierci. W dzisiejszym wpisie nie przeczytasz jednak o eutanazji – zabójstwie z miłosierdzia, czyli tzw. „dobrej śmierci” dokonywanej przez lekarzy na żądanie osób ciężko i nieuleczalnie chorych, lecz o czterech zabójstwach na prośbę ofiar – przestępstwach związanych z sadyzmem, kanibalizmem oraz jednym, z typowo samobójczą intencją ofiary. Ten ostatni przypadek badałem i opisałem w swojej książce „Namowa lub pomoc w samobójstwie” (7.16 Nie zabiłbyś mnie?) – jest on zbliżony do, wspomnianej wyżej, sprawy Agaty z Wejherowa.

To głównie określona motywacja ofiary stanowi o specyfice i okolicznościach tego rodzaju zabójstwa.

Takie przypadki są bardzo rzadko notowane. Nie uwzględnia się ich w jakichkolwiek ogólnych klasyfikacjach dotyczących zabójstw (bierze się w nich bowiem pod uwagę wyłącznie motywację sprawcy).

 

35-letnia Sharon Lopatka z Baltimore miała pragnienie bycia torturowaną i zabitą.

Początkowo, kobiecie wystarczały same fantazje. Odwiedzała liczne strony pornograficzne o tematyce BDSM. Korespondowała w sieci z nieznanymi mężczyznami. 16 października 1996 roku poznała przez internet, na forum dla osób ze skłonnościami sadystycznymi, Roberta Frederica Glassa, 45-letniego informatyka. Sharon w końcu znalazła partnera, z którym mogła spełnić swoje perwersyjne fantazje. Spotkali się w Charlotte w Północnej Karolinie, sprawca przez kilka dni ją torturował a następnie udusił, zgodnie z życzeniem Sharon.

W 2001 roku 40-letni informatyk Armin Meiwes – nazwany później przez media Heskim Kanibalem, Potworem z Rotenburga, Mistrzem Masarskim – zabił i częściowo zjadł poznanego w internecie mężczyznę Bernda Brandesa, 43-letniego inżyniera z Berlina.

Sprawca, na forach dla kanibali szukał osób, które chciałyby zostać zabite i zjedzone. Zgodnie z wymaganiami miał to być mężczyzna normalnej budowy ciała w wieku 18-30 lat. Na ogłoszenie Meiwesa odpowiedział Brandes. Spotkali się 9 marca 2001 r. w mieszkaniu sprawcy w Rotenburgu. Meiwes nagrał całe zdarzenie na wideo. Jest ono tak drastyczne, że do dziś nie zostało upublicznione.

Najpierw Armin podał Berndowi alkohol i środki przeciwbólowe, a następnie próbował odgryźć mu penisa. Nie zdołał, więc użył noża, lecz ten okazał się zbyt tępy i dopiero ostrym kuchennym nożem udało mu się odciąć członka inżyniera. Brandes usiłował zjeść swojego surowego penisa, ale nie dał rady, ponieważ okazał się być zbyt gumowaty. Armin Mewies zatem usmażył go z czosnkiem, solą i pieprzem. Następnie, już wspólnie, zaczęli go konsumować. Brandes był jednak zbyt osłabiony, więc Meiwes zaniósł go do wanny, aby ten się tam wykrwawił a sam… poszedł czytać Star Treka. Ostatecznie, zabił żyjącego jeszcze berlińczyka – podrzynając mu gardło.

Zabójstwo Brandesa na jego życzenie, połączone z praktykami kanibalistycznymi, miało podłoże seksualne.

O historii kanibala z Rotenburga nakręcono film dokumentalny:

 

Detlev G., 55-letni policjant z saksońskiego Krajowego Urzędu Kryminalnego (LKA), w listopadzie 2013 roku zabił Wojciecha S., 59-letniego mężczyznę, biznesmena z Hanoweru poznanego na internetowym czacie.

Podczas korespondencji ze sprawcą Wojciech S. otwarcie miał wyrażać swoje nietypowe pragnienie, chciał stać się ofiarą zabójstwa przez osobę trzecią i zostać zjedzonym. Mężczyźni poznali się na początku października 2013 r. na platformie internetowej „Kanibale”, korespondowali ze sobą i wreszcie, 4 listopada 2013 r. spotkali się. Sprawca i ofiara udali się do mieszkania Detleva G. w Hartmannsdorf-Reichenau, miejscowości położonej niedaleko Drezna. Detlev G. zabił nożem Wojciecha S. w swojej piwnicy, następnie poćwiartował i zakopał jego zwłoki w ogrodzie obok domu. W tej sprawie, w przeciwieństwie do przypadku Armina Meiwesa i Bernda Brandesa wykluczono motyw seksualny. Mimo zawartej „umowy” pomiędzy sprawcą a ofiarą nie doszło jednak do aktu kanibalizmu.

Te trzy przypadki były związane z parafiliami, czyli zaburzeniami preferencji seksualnych, do których zalicza się m.in. sadyzm i kanibalizm.

Ofiary, mimo że pragnęły własnej śmierci to nie nosiły się z typowo samobójczą intencją, tak jak Tomasz K., z przypadku opisanego poniżej. Warto zauważyć, że ofiary kanibalizmu nie zawsze wyrażają zgodę na uśmiercenie i zjedzenie – zob. przypadek Japończyka Issei Sagawy, który w 1981 roku zabił, zgwałcił i zjadł Renée Hartevelt. W sieci jest dostępnych wiele filmów dokumentalnych o tej historii, wywiadów ze sprawcą a sam kanibal został niestety wykreowany przez media na celebrytę:

 

15 września 2013 roku na porośniętym drzewami i gęstymi krzewami terenie dawnych fortyfikacji w miejscowości K. przypadkowe osoby ujawniły zwłoki mężczyzny, które później zidentyfikowano jako 36-letniego Tomasza K.

Denat ułożony był twarzą do ziemi. Podczas oględzin zwłok stwierdzono głęboką ranę ciętą szyi i liczne zasinienia pod oczami. Cięcie sprawnie przebiegało od lewego ucha do prawego. Prowadząc oględziny miejsca zdarzenia zauważono połamane gałęzie młodych drzew, co pozwoliło na wnioskowanie, że mężczyzna spadł lub został zepchnięty ze skarpy, z wysokości ok. 5 m. Oględziny wewnętrzne zwłok umożliwiły ustalenie przyczyny zgonu, którą była ww. rana cięta szyi z następczym wykrwawieniem się oraz zachłyśnięciem się krwią. Przypadek zakwalifikowano wstępnie jako zabójstwo. Denat miał na palcu obrączkę, obok ciała znaleziono kilka banknotów o nominale 50 zł. Postanowiono wykluczyć więc ewentualny motyw rabunkowy sprawcy/ów.

Z zeznań świadków wynikało, że Tomasz K. miał mieć przez dłuższy okres myśli samobójcze i nosił się z zamiarem odebrania sobie życia. Mężczyzna miał nawet stwierdzić, w rozmowie m.in. z właścicielem pizzerii, w której często przebywał, że kupi mieszkanie córce, a następnie dla siebie pistolet i się zastrzeli. Jasno tłumaczył powód tak desperackiego kroku. Był nim przebyty udar, który spowodował niedowład ręki i nogi oraz ogólne trudności w poruszaniu się. Inni świadkowie potwierdzili samobójczą intencję Tomasza K. Mężczyzna powtarzał wielu osobom, że jego życie straciło sens. Otwarcie mówił o swoich planach odebrania sobie życia.

W komputerze Tomasza K., w folderze „moje dokumenty” ujawniono dwa pliki tekstowe o charakterze listu pożegnalnego skierowane do najbliższej rodziny. Przegląd historii przeglądarki internetowej ofiary pozwolił na ustalenie, iż mężczyzna odwiedzał strony o tematyce samobójstw, łącznie z metodami odebrania sobie życia, szczegółowymi opisami działania trucizn, jak również ogłoszeniami sprzedaży broni palnej. Tomasz K. wpisywał w wyszukiwarce internetowej m.in. frazy:

› jak szybko popełnić samobójstwo;
› jak skutecznie popełnić samobójstwo;
› jak skutecznie i bezboleśnie popełnić samobójstwo;
› czy trutka na szczury może zabić człowieka;
› czy wstrzyknięcie powietrza do żyły może zabić;
› metody zabijania ssmanów;
› zatrucie pokarmowe wilczą jagodą [pisownia oryginalna]

Przeszukując pokój mężczyzny i jego rzeczy osobiste, znaleziono na stoliku nocnym wydrukowaną kartkę z komputera – o charakterze pożegnania, którą porównano z materiałami znajdującymi się na dysku komputera ofiary, ich treść była identyczna:

Kończę ze sobą bo mam już dosyć tej choroby i wyrzutów sumienia. Komputer oddajcie Agnieszce dla Maji kocham was ale mam dosyc tej meczarni ze swoim cialem giwere załatwiłem od ruskich w Wrocławia. telefon oddajcie chlopa1hlopakommy z firmy. Kocham was [pisownia oryginalna].

Potwierdzono wcześniejsze próby samobójcze Tomasza K. Ustalono, że próbował on skoczyć z wieżowca, otruć się oraz powiesić. Za każdym razem, ze względu na strach, nie był jednak w stanie ukończyć swojego aktu samobójczego. Mężczyzna miał poważne problemy psychiczne. Przed śmiercią wykupił trzy polisy ubezpieczeniowe. Zaczęto więc przypuszczać, że zdarzenie mogło być samobójstwem maskowanym na zabójstwo w celu uzyskania pieniędzy – odszkodowania. Udało się ustalić, że Tomasz szukał w swoim otoczeniu osoby, która pozbawi go życia…

Z 37- letnim Andrzejem O. ofiara znała się od kilku lat. W dniu swojej śmierci, Tomasz K. był widziany razem z nim. Andrzej O. przyznał się do zabójstwa kolegi. Z jego relacji wynikało, że denat otwarcie pytał go, czy nie załatwiłby mu jakichś środków do odebrania sobie życia, a następnie, czy ten zna kogoś, kto by mu pomógł odebrać sobie życie. Wreszcie, zaczął namawiać Andrzeja O., aby ten go zabił. Tomasz K. robił to wielokrotnie w przeciągu kilku miesięcy. W końcu Andrzej O. zgodził się spełnić prośbę ofiary, która wręczyła mu za to 5 000 zł. Sprawca na polecenie Tomasza K. wziął swój nóż rzeźnicki (warto podkreślić, że przebieg charakterystycznej głębokiej rany ciętej szyi, ujawnionej na zwłokach, odzwierciedla sposób uśmiercania zwierząt, do którego przyuczany był sprawca – wykonujący zawód rzeźnika) i wspólnie poszli na miejsce zbrodni. Dla ofiary najważniejsze było, aby zabójstwo-samobójstwo było skuteczne oraz jak najmniej bolesne.

Sprawca opisał swoje działanie odtwarzając przebieg zdarzenia podczas wizji lokalnej. Andrzej O. zadał mężczyźnie ciosy pięściami w głowę, po czy Tomasz K. upadł. Wtedy Andrzej O. kopał go wielokrotnie w głowę, tułów, poderżnął gardło i zepchnął ze skarpy. Po zabójstwie zabrał telefon Tomasza K. i nóż, które to przedmioty porzucił po drodze. Ofiara chciała, żeby zdarzenie wyglądało na zabójstwo z motywem rabunkowym.

Andrzej O. twierdził: cały czas miałem na uwadze jego prośbę, że on miał nie przeżyć.

Podczas planowania zabójstwa, jak i w jego trakcie sprawca i ofiara byli pod wpływem alkoholu.

Namawiając Andrzeja O. do zabójstwa, Tomasz K., wypytywał równocześnie 42-letniego Krzysztofa M., czy ten nie „załatwiłby” mu broni palnej, bo chciałby popełnić samobójstwo. Krzysztof M. uległ namowom Tomasza K., zgodził się mu pomóc i przyjął pieniądze na ten cel od ofiary. Mężczyzna usiłował więc udzielić Tomaszowi K. pomocy w dokonaniu samobójstwa, zobowiązując się wobec niego – i prowadząc działania zmierzające do nabycia broni palnej i przekazania jej samobójcy, aby ten mógł odebrać sobie życie. Nie osiągnął jednak tego celu ze względu na śmierć Tomasza K. Ustalono, że Krzysztof M. prawdopodobnie nie chciał, mimo wszystko, zakupić broni dla mężczyzny, ze względu na to, iż nie miał ku temu faktycznych możliwości.

5 000 zł, które Andrzej O. otrzymał od denata stanowiło wynagrodzenie za zabicie Tomasza K., który rzekomo sam taką ofertę złożył. Sprawcy tłumaczyli swoje zachowanie współczuciem wobec ofiary ze względu na jej kalectwo. Zapewniali „solidarność” w odczuwaniu bólu. Uśmiercenie ofiary miało zakończyć jej męki. Sprawcy nie byli chorzy psychicznie, mieli zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem.

Zdaniem Andrzeja O. nie dokonał on zabójstwa swojego kolegi, lecz jego eutanazji, czyli zabójstwa z miłosierdzia.

Art. 150. § 1. Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. W wyjątkowych wypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997 Nr 88 poz. 553).

 

Sprawca twierdził, że działał z litości – na prośbę ofiary i za jej wielokrotną namową, kierując się chęcią ulżenia w jej cierpieniach. Nie można jednak powyższego przypadku zakwalifikować jako przestępstwa eutanazji. Aby mówić o przestępstwie z art. 150 k.k. sprawca musi łącznie spełnić dwie przesłanki – „działać na żądanie” i „pod wpływem współczucia” wobec ofiary. Bezsprzeczne jest, że Tomasz K. prosił Andrzeja O. o uśmiercenie, jednak nie było to „żądanie”, co również podkreślił sąd. Ponadto wykluczono, że sprawca dokonując zabójstwa mężczyzny kierował się współczuciem, lecz zrobił to motywowany chęcią zysku.

Podsumowanie

Omówiony przypadek Tomasza K. należy traktować jako specyficzną formę pomocy fizycznej udzielonej samobójcy. Mimo że tego typu zdarzenia kwalifikować trzeba z art. 148 k.k. (zabójstwo), nie zaś z art. 151 k.k., czy też 150 k.k. to analizując okoliczności sprawy można się odnieść do przedstawionej w mojej książce „Namowa lub pomoc w samobójstwie” typologii sprawców przestępstwa z art. 151 k.k. i występującego tam sprawcy współpracującego.

W tych sytuacjach, ofiara ma samobójczą intencję, chce odebrać sobie życie, lecz wymusza na sprawcy dostarczenie jej np. środka służącego bezpośrednio do odebrania sobie życia (noża, trucizny, broni palnej); środka umożliwiającego samobójstwo (przyniesienie drabiny, po której samobójca mógłby wejść i zawiesić pętlę wisielczą na wysokości; wbicie gwoździa w ścianę służącego jako miejsce przywiązania pętli wisielczej). W skrajnych przypadkach, jak u Tomasza K. może pojawić się prośba o zabójstwo. Mimo że sprawcy są czasem motywowani współczuciem wobec swojej ofiary, to jednak nie jest to typowa eutanazja.

 

 

 

–

autor: Andrzej Gawliński

andrzej@kryminalistyczny.pl

---

Więcej o zwłokach znajdziesz w książkach dr Andrzeja Gawlińskiego ↓